En mai, que j'aime l'alsacien ! Sem. 2

 

logo-printemps-langue

 

A elsassisch's Wort / Un mot alsacien

MAIKÜR (Mai : mai ; kür : cure) / MAIKÜR (sortie de mai)

A Maikür esch a kleener Uesflug màche. Zue Fuess oder met'm Velo. Freijer, en dere Zitte, wie's noch nit vel Euitos het gehn, het m'r àm 1. Mai 's Velo genomme un het a Kehr em Wàld gemocht. Maiblemle sueche.
Speeter hon eui mànchi Wàldmeischter g'seucht fer Likoer ze màche. Bareleuich het's em geyderther Wàld wenjer gehn.
M'r het 's Wàldpfadel genomme, des durich de goenze Wàld gànge esch bes geje Richstett. Vel Arweiter sen a so en de Summerzitt, goenz freij, met'm Velo bes uf Strossburi g'fohre un nàdierli weder heem !
Ewerem Maiblemle-Sueche esch eui mànchmol g'schmetzelt worre... henge àm  Beum. De Vornàme vum Meidel esch en d'Beumrend met'm Masser g'schnetzelt worre, àls Zeiche vun'ere ewichi Leeb !
Geje Owe's het m'r bie de Pompiers, de emmer àm 1. Mai ehr Wàldfescht hon g'het, a Paarel oder zwei Werschlte verdreckt un a Poor Seidel dezü getrunke. D'geyderther Müsik het g'speelt un mànchmol esch eui gedoenzt worre. Mànchi hon àls 's Velo heem gezeuije, dann as esch zü g'fahrli gewan ohne Lecht ze fohre !
Enger de Beem esch's a so scheen gewan... wànn's nit gerajt het. No hon d'Pompiers d'Wertschle salwer muen aase un 's Beer salwer muen trenke !

Muguet-2   Aspérule    Ail-des-ours
Maiblemle / muguet   Wàldmeischter / aspérule   Bareleuch / ail des ours
Nit verwachsle ! / Ne pas se tromper !
Cliquez sur les photos pour les agrandir.

 

Une maikür, c'est une petite excursion, à pied ou à vélo. Autrefois, à l'époque où les voitures étaient rares, on prenait le vélo pour faire un tour en forêt, le 1er mai. Cueillir du muguet.
Plus tard certains étaient aussi à la recherche d'aspérule pour faire de la liqueur. L'ail des ours était très rare dans la forêt communale.
On empruntait le sentier qui traversait toute la forêt jusqu'à Reichstett. De nombreux ouvriers se rendaient ainsi, à vélo, à la belle saison, très tôt le matin, jusqu'à Strasbourg pour y travailler. Et le soir, il fallait bien sûr faire le chemin inverse.
En cherchant du muguet, parfois se perdaient quelques baisers, derrière un arbre... Et le prénom de la bien-aimée était gravé dans l'écorce du tronc. Pour sceller un amour éternel.
Vers le soir, on s'arrêtait au bal champêtre des pompiers qui se tenait toujours le 1er mai, à l'orée de la forêt. Pour déguster l'une et l'autre paires de knacks et boire quelques demis. Certains s'élançaient sur la piste de danse aux sons des airs entraînants de la Musique paysanne de Geudertheim. Parfois, certains rentraient en tirant le vélo... il était trop dangereux de rouler sans lumière, car rares étaient les vélos avec éclairage.
C'était tellement bien sous les arbres... lorsqu'il ne pleuvait pas ! Les pompiers n'avaient alors pas d'autre solution que de manger les knacks et de boire la bière eux-mêmes !

 

 

Historischer Ruckbleck / Clin d'œil historique

Geyderthe em Johr 1731 un 1732

Schleuje m'r ohne ze seuche a Sitt vum Buech "Geudertheim, la mémoire du passé" vun ünserem Historiker Michel KNITTEL uf.

1731: 7 Hochzitte àm salwe Deuij !
"Am 23. Janer sen 7 Paarle zàmmegehn wore : Michel Roth un Anna Schäffer vun Wibruech, Georg Fessmann un Barbara Roth , Michel Loser un Catharina Klein, Johann Adam Ulrich un Eva Wölffel, Georg Heinrich un Eva Knittel, Hans Georg Knittel un Christina Erndwein vun Wibruech, Georg Mühl un Eva Mechling (de Vàter esch vun Grees gewan)".

1732: drei effentliche Bues
"Drei effentliche Bues sen 1732 vorgenomme wore, durich Catharina Wolff, ehri Schwester Eva Wolff, un Catharina, Dochter vum Georg Walther de Keijheeter, àlli drei waje sie ze veel en de Buewe nochgeleuife sen, beziehungswies em Hans Georg Berg, a junger ledicher Schuehmàcher, Hans Michel Frey vun Ingwiller, un Hans, Sohn vun Andreas Gripleben. Caharina Wolff esch sogàr schwànger worre. De Hans Georg Berg het àm salwe Deuij eui Bues gemocht, un de Hans Gripleben àn de Oschtere em Johr druf."

 

Geudertheim en 1731 et 1732

Ouvrons, au hasard, une page du livre Geudertheim, la mémoire du passé de notre historien Michel KNITTEL.

1731: mariage collectif de 7 couples !
"Le 23 janvier a lieu un grand mariage collectif de 7 couples : Michel Roth avec Anna Schäffer de Weitbruch, Georg Fessmann avec Barbara Roth, Michel Loser avec Catharina Klein, Johann Adam Ulrich avec Eva Wölffel, Georg Heinrich avec Eva Knittel, Hans Georg Knittel avec Christina Erndwein de Weitbruch et Georg Mühl avec Eva Mechling (dont le père venait de Gries)".

1732: trois pénitences publiques
"Trois pénitences publiques ont lieu en 1732, faites par Catharina Wolff, sa sœur Eva Wolff, et Catharina, fille de Georg Walther le vacher, toutes trois parce qu'elles avaient poussé un peu trop loin leurs relations avec des garçons, respectivement avec Hans Georg Berg, jeune cordonnier célibataire, Hans Michel Frey de Ingwiller, et Hans, fils de Andreas Gripleben. Catharina Wolff était même tombée enceinte, et Hans Georg Berg fit pénitence en même temps. Hans Gripleben le fit à Pâques de l'année d'après."

 

 

NÀMESDAIJ en dere Woch /  FÊTES à souhaiter cette semaine

Am 12. Mai : de heili Achille

Uf'm katholsche un orthodoxische Kàlander gebt's vel Heilichi Achille. Nit ze verwachsle met'm Archileos ("der wie scheeni Leppel het"), a griegischer Halbgott. Dàss 'r unbesiegbàr wurd, het 'ne sini Mueter en de Styx, eener vun de Fless vun de Hell, gedunkt. Siner eenzig schwàch Punkt esch de Farschde gewan, do wie sini Mueter enne het g'hebt. An dere Stell esch de Achille teedlich vum Pâris met'e'me Pfeil verletzt wore, wahrend dem Troja-Kreij.

Symbole :
Kàràkter : dynamisch un tàpfer
Astronomisches Zeiche : Zwillinge
Forb : rot
Chance-Nummer : 32
Edelsteen : Rubin
Metàll : Zenck 

Le 12 mai : saint Achille

Plusieurs saints Achille figurent aux calendriers catholique et orthodoxe. À ne pas confondre avec Archileos ("qui a de belles lèvres"), un demi-dieu chez les Grecs. Pour le rendre invincible sa mère le trempa dans le Styx, un des fleuves de l'enfer. Son seul point vulnérable était le talon par lequel sa mère l'avait tenu. Et c'est à cet endroit que Pâris le toucha d'une flèche lors de la guerre de Troie.

Symboles :
Caractère : dynamique et courageux
Signe astronomique : gémaux
Couleur : rouge
Numéro de chance : 32
Pierre précieuse : rubis
Métal : zinc 

 

Am 15. Mai : heili Denise

Denise kommt vum griegische Dionysos (Gott vun de Rawe). D'heili Denise esch em Johr 251 en de Türkei, em Alter vun 16 Johr martyrisiert wore, will sie ehre Gleuiwe nit àbgschweert het.

Symbole :
Kàràkter : optimistisch
Astronomisches Zeiche : Widder
Chance-Nummer : 29

Le 15 mai : sainte Denise

Denise vient du grec Dionysos (dieu de la vigne). Ste Denise a été martyrisée en l'an 251, en Turquie, à l'âge de 16 ans pour ne pas avoir renié sa foi chrétienne.

Symboles :
Caractère : optimiste
Signe astronomique : bélier
Numéro de chance : 29

 

 

Gedicht von Emma ROSER / Poésie d'Emma ROSER (1898-1987)
De wunderfitzi Freddelt / Freddel le curieux                                                                 Emma-Roser

M' Freddel macht's am Owe Spass,
Wenn d'Grandmère lait ihr Zähn ins Wasserglas.
Doch wunderfitzi, will er nit nur löje,
Drum müess er sie au einmool fröje :
"Grandmère, ich dät so gern mol wisse,
Düesch owede au dyn Zung ins Wasser schmisse ?"
Freddel a bien du plaisir le soir,
Lorsque grand-mère met son dentier dans un verre d'eau.
Curieux, il ne se contente pas de regarder,
C'est pourquoi, il a envie de poser la question :
"Grand-mère, j'aimerais bien savoir,
Si le soir tu jettes aussi ta langue dans l'eau ?"

 

 

A Kecherezapt von Lina NORTH / Une recette de cuisine de Lina NORTH (1904-1995)

Kleientorte / Tarte au son                                     Lina-North Lina NORTH (Collection Roland SEGNITZ)


Eineinhalb Pfund Zucker, eineinhalb Pfund Mandeln, Citron, 8 g Zimt, 15 g Zitronat, 60 g Haselnuss oder abgezogene Pfirsichkerne, 45 g Pomerangenblüte-Wasser, 8 Eiweiss zu Schnee geschlagen ; alles gut untereinander mengen. Blech mit Butter bestreuen und mit Zucker bestreuen und in heissem Ofen backen. 

Bien mélanger une livre et demie de sucre, une livre et demie d'amandes, jus de citron, 8 g de cannelle, 15 g de citron confit, 60 g de noisettes ou d'amandes de noyaux de pêche décortiquées, 45 g d'eau de fleur d'oranger, 8 blancs d'œuf battus en neige. Beurrer et sucrer le moule et cuire dans un four chaud.

 

 

Büreregle / Dictons paysans 

12/5 Pankraz, Servaz un Bonifaz,
Màche als noch im Winter Platz
Pancrace, Servais et Boniface,
À l'hiver peuvent céder la place.
15/5 Blüemekohl im Mai
Git Köpf wie n'e Ei.
Le chou-fleur de mai
A une tête comme un œuf.

 

Elsaesser Humor / Humour alsacien

Wer uf zwei Stiehl setzt,  
Fällt oft mitte durch.
Qui est assis entre deux chaises,
Souvent tombe entre les deux.
Mer isch nie z'àlt zum lehre. On n'est jamais trop vieux pour apprendre.
Wet dü wit wet geh,
Müesch o freih ufsteh.
Veux-tu aller loin,
Il faut tôt te lever.
D'àrmi Lit bezàhle oj,
Wenn sie Geld han.
Les pauvres gens payent aussi,
Quand ils ont de l'argent.
Wàs m'r rüss gibt, het m'r nimme. Ce qu'on donne, on ne l'a plus.

 

 

Retour